W okresie letnim zdecydowanie więcej z nas i na dłużej przebywa na dworze. Poza niewątpliwymi przyjemnościami wynikającymi z pobytu na świeżym powietrzu, musimy liczyć się także z większym prawdopodobieństwem urazu lub kontuzji, a także możliwością poparzenia lub udaru słonecznego oraz ukąszeń przez owady i kleszcze. Dlatego warto zapoznać się z podstawowymi zasadami postępowania w razie letniego urazu oraz zaopatrzyć się w apteczkę pierwszej potrzeby. Warto zainwestować trochę czasu i wysiłku, by potem nie trzeba było gorączkowo szukać apteki lub lekarza i by nasze wakacje upłynęły w spokojnej atmosferze.
Zranienie
Latem często przytrafiają nam się mniejsze bądź większe zadrapania i otarcia. Każde skaleczenie trzeba zawsze najpierw oczyścić, zdezynfekować i w razie potrzeby zabezpieczyć. Do oczyszczenia najlepiej zastosować wodę utlenioną, a jeśli jej nie mamy – czystą wodą z butelki, w ostateczności ze źródełka. Do odkażenia możemy użyć jodyny lub gencjany, a także wspomnianej wody utlenionej. Na niewielkie zranienia nie trzeba nakładać plastra, większe trzeba opatrzyć plastrem lub jałowym kompresem i zabandażować. Jeśli rana była zabrudzona, być może konieczne będzie podanie zastrzyka przeciwtężcowego. Rozległe rany wymagają szycia chirurgicznego.
Stłuczenie
W miejscu stłuczenia drobne naczynia podskórne pękają, tworzy się obrzęk i siniak. Trzeba szybko przyłożyć zimny kompres, który zmniejszy podskórne krwawienie i obrzęk. Następnego dnia użyj z kolei ciepłego kompresu, który rozszerzy naczynia krwionośne i ułatwi wchłanianie siniaka. Można też użyć maści z arniki lub kasztanowca. Jeśli stłuczenie jest rozległe i tworzy się silny obrzęk, któremu towarzyszy ból, trzeba zgłosić się do lekarza w celu wyeliminowania pęknięcia lub złamania kości.
Uderzenie w głowę i wstrząśnienie mózgu
Dzięki przyłożeniu zimnego kompresu guz będzie mniejszy. Jeśli zraniona jest skóra, trzeba zatamować krwawienie i później założyć opatrunek. Gdy poszkodowany traci przytomność, krwawi z ucha, nosa albo ust – trzeba wezwać pogotowie lub udać się na ostry dyżur. Jeśli dodatkowo ma nudności, wymioty, bóle głowy, jest zdezorientowany i nie pamięta tego, co było przed wypadkiem – mogło dojść do wstrząśnienia mózgu. Wtedy niezbędna jest szybka konsultacja medyczna.
Skręcenie, zwichnięcie, złamanie
Skręcenie – dochodzi do uszkodzenia części miękkich stawu – torebki i więzadeł. Objawy skręcenia: ból zarówno podczas ruchu, jak i spoczynku, zniekształcenie stawu, opuchlizna, zasinienie, ograniczona ruchomość stawu, a niekiedy patologicznie rozszerzony zakres ruchu. Uszkodzony staw należy unieruchomić i stosować zimne okłady, można sięgnąć po ocet lub kwaśną wodę, które „wyciągną” opuchliznę. Zasada unieruchamiania: unieruchamiamy względem siebie dwie sąsiednie kości. Mniejsze urazy zazwyczaj goją się same, z większymi trzeba się zgłosić do lekarza i wykonać badanie RTG.
Zwichnięcie – uraz, w którym ma miejsce przemieszczenie powierzchni stawowych kości. Jeśli przestają się one stykać, mówimy o zwichnięciu całkowitym, zaś o niezupełnym (podwichnięciu) – gdy stykają się częściowo. Objawy zwichnięcia to ból, wymuszone ułożenie kończyny, charakterystyczny sprężysty opór przy próbie ruchu i zniekształcenie obrysu stawu. Pierwsza pomoc to, podobnie jak przy skręceniu, unieruchomienie stawu i zimne okłady. Ze zwichnięciem koniecznie należy zgłosić się do lekarza, który fachowo nastawi staw.
Złamanie – to przerwanie ciągłości kości obejmujące cały jej przekrój. Objawy towarzyszące złamaniu to zniekształcenie osi i obrysów kończyny i jej nienormalne ułożenie, tarcie odłamów, ból samoistny, uciskowy i przy ruchach kończyną, ograniczenie ruchomości kończyny, obrzęk, krwiak. Pierwsza pomoc to unieruchomienie uszkodzonego miejsca (przy złamaniu kości długiej należy unieruchomić co najmniej dwa sąsiednie stawy, przy uszkodzeniu stawu należy unieruchomić kości tworzące ten staw) oraz transport do lekarza. Nastawi on złamanie i założy usztywniający opatrunek, zazwyczaj gipsowy. Jeśli złamanie jest otwarte (przerwana jest ciągłość skóry i złamana kość ma kontakt z otoczeniem), należy przykryć je grubą warstwą sterylnego opatrunku i zawinąć bandażem.